Een prijswinnende rookruimte: het rokerspaviljoen van lichtbeton

Lianne van Kralingen Lianne van Kralingen
Smoking Pavilion, Gianni Botsford Architects Gianni Botsford Architects Modern garden
Loading admin actions …

Het in Londen gevestigde architectenbureau Gianni Botsford Architects (GBA) heeft een halfdoorzichtige, betonnen paviljoen in Zürich geconstrueerd dat in 2015 met het Wallpaper Design Award werd bekroond. Op het eerste gezicht lijkt het project bijzonder simpel en is het niet helemaal duidelijk waarom het met prijzen bekroond is. Maar, het bijzondere aan dit bouwsel ligt in de details, want voor deze betonnen paviljoen is zogenaamd “lichtbeton” gebruikt, dat zich door materiaal en techniek en de daardoor ontstane effecten van alledaags beton onderscheidt. De speciale methode die toegepast wordt bij lichtbeton verandert dit robuuste en massieve materiaal in een esthetische en elegante massa, met spectaculair effect.

Ontwerp

Het achterliggende idee van de architecten was om een eenvoudige en rustige constructie te creëren, die de gebruiker zijn of haar eigen zone in de tuin aanbiedt. Daarnaast moest de puristische rookruimte beschutting bieden maar tegelijk ook uitzicht bieden op de tuin en zonlicht binnenlaten. Het materiaal moest een verbinding hebben met de natuurlijke omgeving en er een plaats in vinden. Lichtbeton bleek het perfecte materiaal om de omringende kleuren, vormen, bewegingen en schaduwen van de tuin te vangen en naar binnen te projecteren.

Bouw

Het rokerspaviljoen is de eerste zelfdragende en lichtdoorlatende betonnen bouwwerk van zijn soort. Samen met Tall Engineers, Litracon en Hammerlein is door GBA speciaal een nieuw systeem ontwikkeld voor het paviljoen. Bij de planning ging het erom zich er volledig op te focussen het doorschijnende materiaal zonder secundaire structuur te bouwen. Deze ontwikkeling was een grote uitdaging: de muren van de binnenruimte werden met zorgvuldig geplaatste edelstaal versterkingen bekleed die maar heel weinig dikte aan de constructie toevoegden. Door de bijzonder nauwkeurige plaatsing van het patroon van het lichtdoorlatende beton was de plaatsing van de stalen bekleding een precisiewerk. Het eindproduct ziet er zeer eenvoudig uit, maar is het resultaat van innovatieve en baanbrekende techniek. De ruimte van het paviljoen bestaat uit in totaal vijf prefab lichtbetonplaten: de vloer, het plafond en de drie wanden.

Plaatsing

De bouwplaats van het rokerspaviljoen is een tuin die door planten omzoomd wordt en vol leven is. De architecten wilden het vitale karakter van de tuin dan ook in het ontwerp integreren. De keus voor lichtdoorlatend beton voldoet perfect aan de bemiddeling van leven en emotie, dankzij de bijzondere licht- en schaduweffecten die zowel overdag als 's nachts in dit paviljoen verschijnen. Omdat de eigenschappen van natuurlijk licht tijdens de seizoenen veranderen varieert ook het patroon van licht op het beton met de jaargetijden mee. Het bouwwerk ademt zo mee met zijn omgeving en 's nachts vertonen de muren en vloer een gevoel van lichtheid door de gezeefde structuur.

Materiaal

Als het gaat om het woord beton is de eerste associatie die bij velen opkomt: massief. Dit geldt niet voor lichtbeton, dat met zijn lichtdoorlatende eigenschappen verrassend luchtig lijkt. Lichtbeton is gemaakt van een fijne variant van beton, dooraderd met glasvezels. Deze materialen wisselen zich binnen de prefab platen af die in speciale vormen in verschillende patronen gegoten kunnen worden. Hoe meer vezels het de betonmassa bevat en hoe dichter deze bij elkaar liggen, des te transparanter wordt het lichtbeton. Maar, het maximaal mogelijke aandeel aan glasvezels in beton is klein: maar 4 procent van het materiaal bestaat uit glasvezel. Teveel inmenging van dit materiaal met het beton zorgt namelijk voor instabiliteit van het materiaal. Desondanks kan er een indrukwekkende mate aan lichtdoorlatendheid bereikt worden met dit lage percentage. De optische effecten zorgen er zelfs voor dat niet alleen licht en schaduwen doorgelaten worden, ook bij grote muurdiktes kunnen zelfs kleuren door het materiaal heen herkend worden. Hoewel lichtbeton niet geschikt is om ramen geheel te vervangen, is het materiaal bijzonder geschikt als ruimteverdeler, traptreden of in de vorm van meubilair – altijd met een unieke en specifieke lichtkwaliteit.

Uitvinding

De uitvinder van lichtbetoon is de Hongaarse architect Áron Losonczi, die het materiaal al in 2001 ontwikkelde, patenteerde en in kleine hoeveelheden produceerde. De architect gaf het bouwmateriaal de naam “Light Transmitting Concrete” of “Litracon”. Inmiddels is prefab lichtbeton in verschillende grootten en dikten tussen 2,5 en 10 cm te verkrijgen.

Het rokerspaviljoen is het eerste bouwwerk dat zonder secundaire constructie met dit materiaal is vervaardigd. Naast het unieke ontwerp is dit voldoende om dit project wat extra aandacht te geven!

Tenslotte zetten we nog even de belangrijkste informatie over het rokerspaviljoen voor je op een rij:

Locatie: Zürich, Zwitserland

Bouwperiode: 2013-2013

Toepassing: privé

Kosten: £65,000

Voor meer spectaculaire architectuur van beton kun je verder lezen over het “Jellyfish House” in Spanje, of de Brutalistische bouwstijl ontdekken, dat helemaal draait om het gebruik van beton.

Need help with your home project?
Get in touch!

Highlights from our magazine